Bening, Simon; ca 1515; Da Costa Hours; Brugge
Morgan Library & Museum
GEDICHT
o Boomen, die uw vonnis wacht,
in Bamisbonte kleederdracht,
om, dood en in den ban gedaan,
geheel den winter bloot te staan;
Hoe prachtig, overprachtig, al
uw menigverwig loofgetal;
dat stervende, en in 't zonnevier,
veel schoonder is als levend schier!
(Guido Gezelle)
September, zonder ongelukken,
Brengt ons twee mooie warme stukken.
In 't eerste doet de zon nog veel;
Het tweede is toch het mooiste deel.
Daartussen is een overgang,
Die duurt gewoonlijk niet zo lang.
Dan komen dampen en regen aan;
De mensen zeggen: "het is gedaan,"
Zij zien de schijn voor 't wezen, maar
Vergissen zich schier ieder jaar.
Wat zeven en twintig ons steeds bracht
Is volle rijpe zomerpracht.
De morgen mag wat dauw verstrekken,
De zon heeft kracht dit op te trekken.
Des daags zijn de contouren teer,
Van wege vocht in d'atmosfeer.
Gaat ge per fiets, geen wind geeft remming;
Er heerst een milde avondstemming.
Natuur is als een bruid vermoeid;
De piepers worden droog gerooid.
(P. de Haas)
WEERSPREUKEN SEPTEMBER
Wat juli en augustus niet koken en wijs beraden,
dat laat september ongebraden. Zijn juli en augustus niet gunstig voor gewas en oogst, dan kan september dat niet meer goed maken.
Nu spoed de zomer weer ten end,
en de hitte gaat verminderen.
Toch ook thans genot gekend,
en kan geen kou nog hinderen.
Hooimaand moet gebraden, wat in september moet worden geladen.
Kruipen de mieren diep in de grond,
zo maken zij een strenge winter kond.
Brengt juli hete gloed,
zo gedijt september goed.
Graaft de mier een diepe gang,
wordt de winter streng en lang.
Maar nog erger zal het ons berouwen,
als de mieren hoge nesten bouwen.
Prijkt juli in hete gloed,
zo gedijt september goed.
Septemberregen op het zaad,
komt het boerke wel te staat.
Wil september vruchten dragen,
dan in juli hitte om te klagen.
Septemberregen,
komt de druiven gelegen.
Als de R is in de maand,
is het weer niet altijd meegaand.
Septemberregen,
komt zaad en wijnstok goed gelegen.
Zo het in september dondert,
zullen volgend jaar veel granen wassen.
Septemberregen,
nooit komt hij ongelegen.
Als het in september dondert,
leveren granen wel honderd.
In september warme regen,
brengt de boer rijke zegen.
Donder in september, sneeuw in maart.
September in een goed humeur,
het weer in de fleur.
Als in september de donder knalt,
met Kerstmis sneeuw in hopen valt.
Stekelen maaien,
is stekelen zaaien.
Vorst in september,
zacht in december.
Als de akkers zijn geschoren,
is de winter geboren.
Warm in september,
koud in december.
Veel noten op het harde hout,
maakt de winter hard en koud.
Een warme september,
een droge oktober.
Komen er pluimen aan het riet,
bedenk: het is nazomer en geniet.
Was het weder in september warm,
dan krijgen wij een winter arm.
Blijven de zwaluwen lang,
wees voor de winter niet bang.
Schijnt de herstmaandszon met zomerkracht,
maakt veelal de wintermaand ook zacht.
MERKELDAGEN
01 sep
EGIDIUS
St. Giel met zonneschijn,
dat zal nog vier weken zijn.
Met St. Giel regen,
zal lang aanhouden en is geen zegen.
Als St. Giel blaast op de horen, boerkens,
zaait dan uw koren.
Als ’t op St. Gieles regent,
zal ’t lang blijven aanhouden.
Het weder van St. Egidius blijft vier weken aanhouden.
Is St. Egidius heet,
't geeft schone herfst met zweet.
Is het schoon met St. Giel,
’t zal ’t zijn tot St. Michiel. (29 sep.)
1e September heerlijk weer,
de herfst zal mooi zijn evenzeer.
’t Weer dat St. Gillis biedt,
eindigt voor vier weken niet.
St. Egidiusweer,
komt in de herfst weer.
05 sep
De vijfde wordt bewezen,
wat het voor een maand zal wezen.
08 sep
MARIA GEBOORTE
Op Maria Geboort,
trekken de zwaluwen voort.
Het weer van Lieve Vrouw Geboort,
duurt gaarne zo vier weken voort.
Mooi weer op Maria Geboort,
duurt nog vier of acht weken voort.
09 sep
GORGONIUS
Mooie Gormoon,
veertig dagen schoon.
Regen op Gormoon,
oktober wordt een demoon.
12 sep
GERARDUS VAN WITTEM
De gerst zaaien met St. Wijt,
is gerst met zakken kwijt .
14 sep
KRUISVERHEFFING
Geen wolkje op kruisverheffingsdag,
geeft een winter van woest gedrag.
16 sep
LUDMILLIA
Ludmilla, het vrome kind,
blaast vaak een forse wind.
17 sep
LAMBERTUS
Met Lambertus zonneschijn,
droog zal het in het voorjaar zijn.
St. Lambertus brengt het spinnewiel bij de haard.
St. Lambertus brengt stoelen en spinrokken in den herd.
St. Lambertus brengt de kaart
bij de haard.
21 sep
MATTHEUS
Is het met Mattheus klaar,
is dat goed voor volgend jaar.
Matheus storm en wind,
Pasen ook nog winter vindt.
Is het met Mattheus klaar,
voorspelt goede oogst het naaste jaar.
St. Mattheus koud en guur,
maakt de druiven wrang en zuur.
22 sep
MAURITIUS
St. Mauritius helder,
schepen naar de kelder.
Vertoont St. Mauritius klaar,
aan vele stormen verwacht u maar.
Mocht het vandaag gaan stormen,
dan kan zijn voorspraak veel ellende voorkomen.
25 sep
CLEOPHAS
Is het vries op St. Cleophas,
dan valt de winter in een plas.
27 sep
COMAS EN DAMIAAN
Cosmas en Damiaan,
steken de kaarsjes aan. Het wordt donker in huis.
29 sep
MICHAËL
Is het schoon met St. Giel (1 sep),
’t zal ’t zijn tot St. Michiel.
Vallen de eikels al voor St. Michiel,
dan snijdt de winter door lijf en ziel.
St. Mchiel,
brengt de winter onder zijn kiel.
Zonder onweer Michiels regen,
zachte winter en goede zegen.
St. Michiel,
steekt de winter onder zijn kiel.
Acht dagen zonneschijn,
geeft Michael om wel te zijn.
St. Michiel, verbiedt linnen broek en kiel.
St. Michiel schuwt de strooien hoed,
en ook zijn kiel.
St. Michiel steekt het licht aan,
Maria Boodschap (25 maart) blaast het uit. Het wordt vroeg donker, het licht moet aan.
Trekt voor St. Michiel de vogel niet,
geen winter is nog in ’t verschiet.