DIGITALE BIBLIOTHEEK
PTOLEMAEUS - ALMAGEST
Titel: Almagest
Auteur: Ptolemaeus, Claudius
Plaats van uitgave / Jaar: Griekenland / ±140 AD.
Matines, K. (1912); Des Claudius Ptolemäus Handbuch der astronomie I (24,9 MB); via Internet Archive.
Matines, K. (1912); Des Claudius Ptolemäus Handbuch der astronomie II (22,6 MB); via Internet Archive.
Claudius Ptolemaeus (~100 - ~170 AD) was een Egyptisch-Griekse geograaf, wiskundige, astronoom en astroloog. Tot zijn belangrijkse werken behoren de Almagest en de Geographia.
De Almagest is voornamelijk een wiskundige beschrijving van het geocentrische wereldbeeld volgens Ptolemaeus. Hierbij staat de Aarde in het middelpunt van het heelal en draaien alle andere objecten in sferen rond de aarde. Één van de sferen zijn de vaste sterren welke allen op dezelfde afstand tot de Aarde staan. De Almagest bevat derhalve ook een sterrencatalogus, die waarschijnlijk overgenomen is uit het werk van Hipparchus. De Almagest met de sterrencatalogus was tot ver in de 16e eeuw het leidende astronomische boek en er zijn vele edities beschikbaar, meest in het Latijn. De editie hierboven is een vertaling in een moderne taal.
De Almagest droeg oorsponkelijk in het Grieks de titel Mathēmatikē syntaxis (Mathematische syntax), ook bekend onder de Latijnse naam Syntaxis mathematica. Het werd later de titel Hē megale syntaxis (de Grote Verhandeling, in Latijn: Magna syntaxis). De overtreffende trap van de Latijnse naam in het Arabische is al-majisṭī, waaruit de Engelse verbasterde naam Almagest voortkomt.
Geographia is een eerste atlas van de in de Romeinse tijd bekende wereld. Ook hierin beschrijvingen hoe hij de kaarten gemaakt heeft en geeft een aanzet voor het coördinatenstelsel op Aarde in lengte- en breedtegraden. De geografie valt buiten het bestek van onze beschrijvingen en zullen er verder geen aandacht aan geven.
Ptolemaeus benoemd 48 sterrenbeelden en vele asterismen. De laatste zijn groeperingen van sterren zonder de status van sterrenbeeld. Een tweetal asterismen werden in 1536 door Casper Vopel als sterrenbeeld op zijn globe opgenomen, te weten Antinoüs en Coma Berenice (Hoofdhaar van Berenice). Alleen de laatste is uiteindelijk in 1922 door de Internationale Astronomische Unie (IAU) als sterrenbeeld erkend.