DIGITALE BIBLIOTHEEK
DELPORTE - DÉLIMINTATION SCIENTIFIQUE DES CONSTALLATIONS
Titel: Délimitation scientifique des constellations
Auteur: Delporte, Eugène Joseph
Uitgever / Plaats van uitgave / Jaar: Cambridge University Press / Londen / 1930.
Délimitation scientifique des constellations (1930); via Atlascoelestis (Italië). 
Constellation Boundaries (2012); via Pierre Barbier (USA).
Deze reproducties vallen onder auteurs- en/of eigendoms recht, lees de eventuele gebruiksvoorwaarden op de site van rechthebbende.
De overige reproducties op deze pagina zijn geplaatst onder licentie. Bekijk de eventuele Creative Commons gebruiksvoorwaarden op de site van de rechthebbende.
De Belgische astronoom Eugène Joseph Delporte was geboren op 10 januari 1882 te Jodoigne (B) en overleed op 19 oktober 1955 te Uccle (B). Hij heeft onder meer 66 ontdekkingen van nieuwe planetoïden op zijn naam staan. Maar bekender is Delporte wegens zijn betrokkenheid bij het vaststellen van de grenzen van sterrenbeelden. Dit is gepubliceerd in een rapport van de Internationale Astronomische Unie (IAU) in 1930. In de Délimitation scientifique des constellations worden de sterrenbeeldgrenzen beschreven voor epoch 1875.
In 1922 werd op een bijeenkomst van de IAU te Rome een commissie ingesteld onder leiding van Delporte om de problemen met de sterrenbeeld grenzen te bekijken en op te lossen. Tot dan werden de grenzen losjes met lussen en bogen rondom de sterrenbeelden getrokken (naar voorbeeld van Johann Elert Bode), zonder dat er enige vaste regels voor bestonden. Ieder deed dit naar eigen inzicht. De commissie kreeg de taak om de werkwijze van Benjamin Apthorp Gould voor het vaststellen van zijn sterrenbeeldgrenzen voor de zuidelijke sterrenhemel door te trekken naar de noordelijke hemisfeer. Gould beschreef deze grenzen door in de meeste gevallen de uur- en de declinatie cirkels te volgen. Gould's grenzen waren in de Uranometria Argentina al in 1877 gepubliceerd. Commissie 3, zoals deze genoemd werd, heeft de diagonale grenzen, zoals die ook voorkomen in de Uranometria Argentina gecorrigeerd en rechtgetrokken volgens het eenduidige systeem van uur- en de declinatie cirkels.
De commissie moest ook met een eenduidige tenaamstelling voor de sterrenbeelden komen. De Schorpioen bijvoorbeeld werd door sommige astronomen Scorpio genoemd en door anderen Scorpius. Het werd Scorpius en Scorpio wordt tegenwoordig alleen nog door astrologen gebruikt.
In 1922 werd door de IAU de definitieve lijst van 88 sterrenbeelden vastgesteld. De grenzen tussen de sterrenbeelden werden 1928 besproken en aangenomen. De sterrenhemel is sindsdien onderverdeeld in 88 sterrenbeelden. Als leidraad diende de Neue uranometrie uit 1843 van Friedrich Wilhelm August Argelander (zijn indeling werd al tot gemeengoed gerekend) voor de noordelijke hemisfeer en Gould's Uranometria Argentina voor de zuidelijke.
Schip Argo werd vanwege zijn grote omvang in 1922 gesplitst in vier nieuwe sterrenbeelden: Carina (Kiel), Pyxis (Compas), Puppis (Achtersteven) en Vela (Zeilen), naar eerdere voorstellen van Nicolas-Louis de Lacaille in 1752, Gould in 1877 en uiteindelijk ook overgenomen door Delporte. Schip Argo is daarmee het enigste sterrenbeeld wat al genoemd werd in de oudheid (zie o.a: Aratus) welke de nieuwe tijd niet overleefd heeft.
Nadien zijn nog een aantal kleine wijzgingen doorgevoerd en is in 1964 op een bijeenkomst van IAU te Hamburg nog voorgesteld om de Grote en Kleine Magelhaense Wolken als aparte sterrenbeelden te beschouwen. Hoewel aangenomen, is het nooit algemeen geaccepteerd. Commissie 3 is toen in 1964 ook opgeheven.
De Délimitation scientifique des constellations valt onder de auteursrechten welke pas in 2025 (=70 jaar na het overlijden van Delporte) verlopen. Dat geldt ook voor de kaarten van de Atlas céleste van Deporte welke ook in 1930 verscheen met vrijwel dezelfde kaarten als in Délimitation scientifique des constellations. Van de Atlas céleste is in 2013 een herdruk verschenen.
De Amerikaanse (USA) Belg Pierre Barbier publiceerde op zijn website in 2012 een set nieuwe reconstructiekaarten zoals die in de Délimitation scientifique des constellations stonden. Op zijn site zijn ook tekstbestanden te vinden van de sterrenbeeldgrenzen voor epoch 1875 en epoch 2000.
Klik op de afbeelding voor een groter formaat.
KAARTEN
De kaarten uit de 1930 editie hieronder zijn zo goed mogelijk digitaal gerestaureerd uit de webpublicatie afkomstig van Atlascoelestis.
Klik op de afbeelding naar keuze voor een groter formaat.
| Editie 1930 | Editie 2012 | |
| N01 |  |
 |
| N02 |  |
 |
| N03 |  |
 |
| N04 |  |
 |
| N05 |  |
 |
| N06 |  |
 |
| N07 |  |
 |
| N08 |  |
 |
| N09 |  |
 |
| N10 |  |
 |
| N11 |  |
 |
| N12 |  |
 |
| N13 |  |
 |
| S01 |  |
 |
| S02 |  |
 |
| S03 |  |
 |
| S04 |  |
 |
| S05 |  |
 |
| S06 |  |
 |
| S07 |  |
 |
| S08 |  |
 |
| S09 |  |
 |
| S10 |  |
 |
| S11 |  |
 |
| S12 |  |
 |
| S13 |  |
 |
| NH | N/A |  |
| SH | N/A |  |