DIGITALE BIBLIOTHEEK
PLANCIUS - GLOBUS COELESTIS IN QUO STELLAE FIXAE
Titel: Globus coelestis in quo stellae fixae
Auteur: Plancius, Petrus
Jaar: (1612)/1649
Globus coelestis in quo stellae fixae; via BnF Gallica (Frankrijk).
Zie ook: Plancius 1594
De reproducties op deze pagina zijn geplaatst onder licentie. Bekijk de eventuele Creative Commons gebruiksvoorwaarden op de site van de rechthebbende.
Deze globe is een herdruk uit 1649 van de oorspronkelijke versie uit 1612. Op deze globe introduceert Petrus Plancius een handvol nieuwe sterrenbeelden: Jordanis (Rivier Jordaan), Camelopardalis (Giraffe), Apis (Bij), Cancer Minor (Kleine Kreeft), Sagitta Australis (Zuidelijke Pijl), Tigris (Rivier Tigris), Gallus (Haan) en Monoceres unicornu (Eenhoorn). Van deze sterrenbeelden hebben alleen de Giraffe en Eenhoorn het overleefd.
Op de locatie van de Rivier Jordaan, voornameliijk bezuiden de Grote Beer, heeft Hevelius later de sterrenbeelden Lynx, Kleine Leeuw en Jachthonden geïntroduceerd.
Jacob Bartsch gaf de Eenhoorn in 1624 de naam Unicornus, maar deze is door niemand overgenomen. De Bij is door hem in 1624 hernoemd tot Vespa (Wesp), welke door Johannes Hevelius weer is omgedoopt tot Musca (Vlieg) en weer later in 1674 door Ignace Gaston Pardies in Lilium (Lelie). Pardies laat het sterrenbeeld op zijn kaarten in Globi coelestis in tabulas planas redacti descriptio echter onbenoemd. Volgens Ian Ridpath wordt de Lelie het eerst door Augustin Royer benoemd in Cartes du ciel réduites en quatre tables, uitgegeven 1679 en ook vergroot tot zeven sterren. De lelie verwijst naar de fleur-de-lys in de Franse Heraldiek.
Boven: Detail van Globi coelestis (1674)
Onder: Benoemde sterren van Lilium in Cartes du Ciel (1679)
De sterrenbeelden Kleine Kreeft en Zuidelijke Pijl kregen nauwelijks bijval en zijn vrijwel uitsluitend alleen door Andreas Cellarius in 1661 in zijn Harmonia Macrocosmica opgenomen. De sterrenbeelden verdwenen daarna van het toneel. Veel andere van deze sterrenbeelden hebben het ook slechts een paar decenia tot hooguit anderhalve eeuw vol gehouden voordat deze ook weer verdwenen.
GLOBE
Klik op de afbeelding voor een groter formaat.
