DIGITALE BIBLIOTHEEK

BODE - VORSTELLUNG DER GESTIRNTE AUF XXXIV KUPFERTAFELN

Titel: Vorstellung der Gestirne auf XXXIV Kupfertafeln; nach der Pariser Ausgabe des Flamsteadschen Himmelsatlas
Auteur: Bode, Johann Elert
Uitgever / Plaats van uitgave / Jaar: Gottlieb August Lange / Berlijn / 1782 / 1805

Vorstellung der Gestirne auf XXXIV Kupfertafeln (1782); via Linda Hall Library (USA).

Vorstellung der Gestirne auf vier und dreyssig Kupfertafeln - Tekst (1805) / (61 Mb); via ETH-Bibliothek (Zwitserland).

Vorstellung der Gestirne auf vier und dreyssig Kupfertafeln - Atlas (1805) / (6,9 Mb); via ETH-Bibliothek (Zwitserland).

Zie ook Bode 1801

De reproducties op deze pagina zijn geplaatst onder licentie. Bekijk de eventuele Creative Commons gebruiksvoorwaarden op de site van de rechthebbende.

 

---

Johann Elert Bode werd te Hamburg (D) geboren op 19 januari en overleed in Berlijn (D) op 23 november 1826. Bode was vanaf 1786 directeur van de Berlijnse sterrenwacht en was onder ander bevriend met Jerôme Lalande van de sterrenwacht te Parijs. Bode maakte verschillende atlassen. De Vorstellung der Gestirne auf XXXIV Kupfertafeln uit 1782 is feitelijk een door Bode bewerkte Duitse uitgave van de Atlas céleste de Flamstéed van Jean Nicolas Fortin uit 1776. In 1805 verscheen een bijgewerkte tweede editie van de Vorstellung der Gestirne. Zijn bekendste atlas is echter de Uranographia uit 1801.

De editie van 1782 laat in beginsel, net als in de Atlas céleste de Flamstéed van Fortin uit 1776, alle sterrenbeelden zien welke John Flamsteed's Atlas Coelestis ook opgenomen. Detailkaarten van zuidelijke sterrenbeelden ontbreken ook hier. Ook hier zijn de dan toe 45 bekende Messier objecten opgenomen. Voor meer details over de verschillende versies en edities van de Franse en Duitse uitgaven zie bij Fortin.
Nieuw in de wijze van de hemelcartering is in deze atlas de toevoeging van grenzen van de sterrenbeelden. Echter pas na de introductie van Johann Elert Bode's Uranographia vond dit navolging bij andere hemelcartografen.
Een opvallende toevoeging in deze atlas is de herintroductie van Sceptrum Brandenburgicum (Scepter van Brandenburg) op kaart 24. Dit sterrenbeeld was in 1688 geïntroduceerd in de Acta eruditorum van 1688 door Gottfried Kirch ter ere van de koning van de Pruisen: Frederik I. Het sterrenbeeld werd echter door vrijwel geen enkele astronoom overgenomen en kwam in geen enkele referentie atlas van de 18e eeuw voor. Ook niet op de vergelijkbare kaart 24 van Atlas céleste de Flamstéed van Fortin uit 1795.
Tegelijk met de Scepter van Brandenburg benoemde Kirch ook Pomum Imperiale (Imperiale Bol), naar Keizer Leopold I van het Heilige Roomse Rijk in die tijd. Alleen de Scepter van Brandenburg werd in de Vorstellung der Gestirne opgenomen. De Imperiale Bol is nooit algemeen aanvaard. Het is echter onduidelijk waarom Bode de Scepter van Brandenburg toch opnam zijn atlas. Ook in Bode's Uranographia verscheen het sterrenbeeld en door de grote impact van deze atlas in de 19e eeuw, werd het nu wel door verschillende andere toonaangevende atlassen overgenomen. Hoewel het sterrenbeeld het tot aan de 20ste eeuw heeft volgehouden is het komen te vervallen in 1930 toen de Internationale Astronomische Unie de definitieve lijst van sterrenbeelden samenstelde. Het bestond uit slechts vijf zwakke sterren van de 4e en 5e magnitude en was nauwelijks zichtbaar.

Imperiale Bol en Scepter van Brandenburg, beschreven in Acta Eruditorum van 1688.
Klik op de afbeelding voor een groter formaat.

De Vorstellung der Gestirne auf XXXIV Kupfertafeln beleefde een bijgewerkte herdruk in 1805 en daarmee is het de laatst verschenen atlas welke gebasseerd was op het werk van John Flamsteed. In deze editie van de Vorstellung der Gestirne auf XXXIV Kupfertafeln werden ook de nieuwe sterrenbeelden welke in 1801 in zijn Uranographia verschenen verwerkt.
De uitgave van 1782 stonden de kaarten en een sterrencatalogus in één deel. Bij de uitgave van 1805 werd de catalogus en de sterrenatlas als afzonderlijke delen uitgegeven.

KAARTEN

Klik op de afbeelding naar keuze voor een groter formaat.

	Editie 1782	Editie 1805
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34