DIGITALE BIBLIOTHEEK

DÜRER -	IMAGINES COELI SEPTENTRIONALES CUM DUODECIM IMAGINIBUS ZODIACI
DÜRER -	IMAGINES COELI MERIDIONALES

Titel: Imagines coeli septentrionales cum duodecim imaginibus zodiaci / Imagines coeli meriodionales.
Auteur: Dürer, Albrecht
Uitgever / Plaats van uitgave / Jaar: Albrecht Dürer / Nürnberg / 1515

Originelen niet langer beschikbaar op internet.

De reproducties op deze pagina zijn geplaatst onder licentie. Bekijk de eventuele Creative Commons gebruiksvoorwaarden op de site van de rechthebbende.

 

---

Albrecht Dürer werd te Nürnberg (D) op 21 mei 1471 geboren en overleed in dezelfde plaats op 6 april 1528. Dürer kwam na het overlijden van Regiomontanus (Johann Müller) in 1476 in diens huis te wonen. Regiomontanus was een vooraanstaand astronoom van zijn tijd en zijn huis, wetenschappelijke bibliotheek en observatorium kwamen na zijn overlijden ook in bezit van Dürer. Echter Dürer kon geen gebruik maken van de wetenschappelijke bevindingen en ander werk van Regiomontanus voor zijn sterrenkaarten. Het werk van Regiomontanus werd postuum pas in 1522 gepubliceerd.
Dürer was geen astronoom, maar vooral kunstenaar en werkte veel met houtsnijwerk en kopergravures. En hier komt zijn vakmanschap in het werken met hout- en kopergravures samen met de astronomische kennis van Conrad Heinfogel, die in 1503 zijn sterrenkaarten getekend heeft. Vergelijking van beide kaarten laten veel overeenkomsten zien. Ook de Melkweg is ingetekend en dat doet vermoeden dat ook het anonieme Weens manuscript MS-5415 gedateerd op 1440 als voorbeeld gediend heeft. Heinfogel wordt op de kaart van het zuidelijke halfrond dan genoemd als medewerker samen met Johannes Stabius, een wiskundige uit Oostenrijk.

Het drukwerk van beide hemisferen uit 1515 zijn de oudst bekende gedrukte sterrenkaarten met ook nauwkeurige posties van de sterren. De taakverdeling tussen de drie op de kaart vermelde personen was dat Stabius de sterrencoördinaten heeft bepaald, dat Heinfogel deze geplaatst heeft in hun Ptolemeïsche positie en dat Dürer het geheel op houtsnijwerk gegrafeerd heeft en afgedrukt.

Op de kaart van de zuidelijke sterrenhemel zijn alleen nog maar de sterrenbeelden te zien die vanuit Europa zichtbaar zijn. Pas tegen het einde van de 16e en begin van 17e eeuw werden er voor de eerste maal door Petrus Plancius en Willem Blaeu nieuwe sterrenbeelden aan toegevoegd.
Sommige iconen van sterrenbeelden veranderen ook op de kaart van Dürer. Wordt bijvoorbeeld Orion op de kaart van Heinvogel nog als noeste jager afgebeeld, bij de Dürer wordt een nieuwe trend ingezet: die van krijger. Een strijdlustige Orion, compleet in harnas en met wapentuig, wordt daarna ook op andere latere sterrenkaarten toegepast.
De sterrenkaarten tonen de sterrenhemel zoals die op een globe afgebeeld staan, horizontaal gespiegeld.

KAARTEN

Klik op de afbeelding naar keuze voor een groter formaat.

Editie 1515
Noordelijk halfrond	Zuidelijk halfrond