HEILIGENKALENDER

12 nov

Livinus, Lebuinus kunnen synoniemen zijn van dezelfde persoon. Liafwin en Lebuinus zijn in elk geval dezelfde. Maar ook Livinus heeft zijn feestdag op 12 november. Van Livinus en Lebuinus kom ik in de literatuur (zie o.a. Grotefend, H; 1898) kruisverwijzingen tegen, waaruit men kan opmaken dat het dezelfde persoon betreft.

Livinus
Livinus feestdag wordt vooral in het bisdom Haarlem gevierd op 12 november. Hij kwam als missionaris uit Ierland en heeft vooral in Vlaanderen, Zeeland en Brabant gewerkt en stond vroeger in Zierikzee in hoge ere. Livinus verbleef in de St. Baafsabdij te Gent, en door deze toevalligheid wordt hij ook in het Haarlemse bisdom vereerd, dat immers ook St. Bavo als patroon heeft.

Lebuinis
"Onder des zoe quam uut Engelant een priester, gheheten Liafwinus, ende dese was gheboren van den olden Vriesen. Dese zende Gregorium over IJsel ende hem wort een kerke getymmert ende wort cortelike van den Zassen wederomme gebroken....." Sint Lebuinus is een van de Nederlandse heiligen die in het aartsbisdom Utrecht een bekende klank hebben. Lebuinus hoort meer bij de regionale figuren, zoals ook bijvoorbeeld Plechelmus, Ludger en Werenfridus. Over Lebuinus zelf weten we weinig, behalve dat hij de eerste geloofsverkondiger moet zijn geweest in Deventer en Salland. Zijn naam luidde eigenlijk Liafwin, maar de kerk paste die naam aan aan haar taal: het Latijn. Liafwin betekent: lieve vriend. Liafwin was een Angelsaks. Hij meldde zich omstreeks 768 bij het Utrechtse bisdom om missiewerk te verrichten. Hem werd een arbeidsveld aangewezen aan de IJssel, ter hoogte van de grens tussen het onder Frankische bestuur staande bisdom Utrecht en het nog niet gekerstende gebied van de Saksers. Hij preekte er en bouwde kerkjes te Wilp en later te Deventer. Zijn activiteiten riepen uiteenlopende reacties op: vijandige, die de verwoesting van zijn Deventer kerkje bewerkstelligden, vriendschappelijke, die de herbouw mogelijk maakten. Deventer was de uitvalsbasis om het Saksische land te bewerken. Met name de belangrijke cultus- en vergaderplaats bij Markelo gold als hoofddoel in de kerstening van Lebuinus. Daar waar de rivier de Wezer het Wezergebergte doorsnijdt, de Porta Westfalica vergaderden de heidense Saksers. Ondanks waarschuwingen ging Lebuinus naar zo´n vergadering en nam plaats op een verhoging met een gouden kruis in zijn hand. Toen hij begon te spreken wilden sommigen hem ombrengen, maar stamhoofd Bato greep in zou volgens de legende gezegd hebben: "Noormannen, slaven en Friezen hebben wij hier in vrede ontvangen en nadat zij het woord hadden gevoerd hebben wij ze met giften huiswaarts laten gaan. Maar nu hebben wij een bode van de Allerhoogste in ons midden, die ons een boodschap heeft gebracht over het leven en de eeuwige zaligheid. Bijna hadden we de hand aan hem geslagen. Maar Hij die hem gezonden heeft, heeft ons Zijn macht laten zien en hem ongedeerd gelaten". Hoewel de kerstening moeizaam verliep, bonden de Saksen in en hinderden hem niet langer bij zijn evangelisatiecampagnes. Omstreeks 773 overleed Lebuinus in Deventer, waar hij in het door hem gebouwde en herbouwde kerkje werd begraven. Het werd het begin van een cultus waarin Liafwin verering geniet als patroon van de kerk en van de stad. Zijn gebeente kreeg een ereplaats op het hoogkoor van de opvolger van zijn kerkje, in fraaie kasten, opgesierd met de feiten en vrome verdichtsels over zijn leven. Dit betekende ook de kerkelijke erkenning als heilige. Er verrees in het midden van de elfde eeuw een grote Romaanse basiliek waaraan een college van kanunniken (kapittel) was verbonden. Tot aan de Hervorming was Lebuinus het middelpunt van bedevaarten naar Deventer. Zijn sterfdag (12 november) was een feestdag die in de liturgie in het gehele bisdom Utrecht werd gevierd.